Brüksel’deki AB zirvesinde Avrupalı liderler, DTÖ’nün mevcut küresel ticaret ortamını yansıtmayan kurumsal yapısının, özellikle de işlemez hale gelen uyuşmazlık çözüm mekanizmalarının, köklü şekilde gözden geçirilmesini tartıştı.
AB ÇIKIŞ YOLU ARIYOR
“DTÖ yıllardır çalışmıyor,” diyen Almanya Başbakanı Friedrich Merz, zirve sonrası düzenlediği basın toplantısında ABD’de son iki başkan dönemindeki işlevsizliklere işaret etti.
Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, liderlere çeşitli ticaret anlaşması seçenekleri sundu ve en cazip seçeneğin, Avrupa Birliği ile Kapsamlı ve İlerici Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşması (CPTPP) üyeleri arasında daha yakın bir iş birliği olduğunu belirtti.
YENİ BİR TASARI
Leyen, zirve sonrası gazetecilere yaptığı açıklamada, bu girişimi küresel ticaret düzeninin yeniden şekillendirilmesi yönünde atılacak ilk adım olarak tanımlayarak, “Bunu, DTÖ’nün yeniden tasarlanmasının başlangıcı olarak düşünebileceğimizi söyledim… elbette içinde olumlu anlamda nelerin reforme edilmesi gerektiğini anlayarak,” dedi.
DTÖ’nün eksikliklerinden ders çıkarmanın ve dünyaya “kurallara dayalı serbest ticaretin” geniş bir ortak grubu ile hala mümkün olduğunu göstermenin önemini vurgulayan Leyen, bu girişimin yürütülmesinde liderliği AB’nin üstlenmesi gerektiğini söyledi.
ABD’nin bu sürece dahil olup olmayacağı sorulduğunda von der Leyen, “Bildiğim kadarıyla Amerikalılar bir noktada CPTPP’den ayrıldılar,” yanıtını verdi.
DTÖ’DE UYUŞMAZLIK
DTÖ, Aralık 2019’da ABD’nin Temyiz Organı’na yapılan atamaları engellemeye başlamış ve böylece iki kademeli uyuşmazlık çözüm sistemi devre dışı kalmıştı.
Zararlı balıkçılık sübvansiyonlarının kaldırılması ve tarım kurallarının yeniden düzenlenmesi gibi önemli ticaret konularındaki müzakereler, ABD, Çin, Japonya ve AB gibi büyük ülkelerin uzlaşmaz tutumları nedeniyle ilerleyemiyor. Bu nedenle görüşmeler uzun süredir tıkanmış durumda.
Çözüm umutları azalırken, DTÖ’nün gelecekteki rolü giderek daha fazla sorgulanıyor.