Trump, 2021’deki çekilme sırasında hem ABD vatandaşlarının hem de çok sayıda askeri ekipmanın geride kaldığını iddia etti.
“O üssü bırakmak büyük bir beceriksizlikti” diyerek, Biden’ın Afganistan politikasına yönelttiği eleştirileri yineledi.
Çin Fobisi ve Stratejik Kaygılar
Trump, Bagram’ın Çin’in nükleer tesislerine olan coğrafi yakınlığı üzerinden stratejik risk vurgusu yaptı. Bu söylem, ABD’nin Çin ile olan küresel güç rekabetinde Afganistan’ı yeniden önemli bir bölge haline getirme niyetini gösteriyor.
Uzman Görüşü: ABD Stratejik Analistlerinden Değerlendirme
Orion Policy Institute’un Analizi
Orion Policy Institute’da güvenlik ve bölgesel politika uzmanları, Bagram’ın ABD çıkarları açısından halen kritik bir stratejik pozisyon tuttuğunu belirtiyorlar. Analize göre:
Üssün pist gücü ve lojistik kapasitesi ağır kargo ve bombardıman uçaklarına uygun; bu özellik, bölgesel tehditlere hızlı müdahale imkânı sunuyor.
Çin’in nükleer silah kapasitesinin artırılması, Bagram’ın yeniden ABD kontrolüne geçmesi halinde bölgedeki izleme ve müdahale kabiliyetini güçlendirecektir.
Uzmanlar, üssün geri alınmasının hem diplomatik hem güvenlik açısından karmaşık bir süreç olacağını; Taliban’la yürütülebilecek müzakerelerin, Afganistan’ın egemenliği ve uluslararası hukuka saygı çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyorlar.
Gölgede Kalan Riskler
Bir başka görüşe göre, Bagram’ın yeniden ele geçirilmesi ABD için büyük askeri ve lojistik maliyet doğurabilir. Ayrıca, Taliban’ın tepkisi, Afgan halkının ve bölgedeki diğer aktörlerin olası direnci, uluslararası hukuki ve diplomatik engeller uzmanların dikkat çektiği hususlar arasında.
Bagram Hava Üssü’nün Tarihi ve Bölgesel Önemi
Sovyetler döneminden bu yana Afganistan’ın stratejik noktası olan Bagram, ABD ve NATO operasyonlarında uzun süre askeri ve lojistik üssü olarak kullanıldı.
Başkent Kâbil’e kuzeyde, Parvan vilayetinde yer alıyor; bu konum hem ülkenin iç bölgelerine hem de komşu bölgelere erişim açısından avantajlı.
Üssün pistleri ağır askeri hava araçlarını kaldıracak büyüklükte; lojistik sahaları, desteğe ve savunma altyapısına sahip durumda.
Mevcut Durum ve Gelecek Beklentileri
Trump yönetimi üssün geri alınması için çalışmaların başladığını, Taliban ile bazı görüşmelerin yapılmakta olduğunu işaret ediyor.
Ancak Pentagon ya da Kongre düzeyinde resmi, somut bir planın henüz kamuoyuna net olarak yansımadığı uzmanlarca belirtiliyor.
Usul ve yöntemler, müzakere ya da diplomatik süreçler, uluslararası anlaşmalar gibi pek çok faktör sürecin seyrini belirleyecek nitelikte.
Türkiye Açısından Bagram Üssü’nün Önemi
Türk dış politika uzmanları, Bagram Hava Üssü’nün ABD ile Çin arasında yeniden gündeme gelmesinin Türkiye’nin güvenlik ve diplomasi stratejilerine dolaylı etkiler yaratabileceğini belirtiyor.
NATO Perspektifi: Türkiye, NATO üyesi olarak Afganistan’da uzun yıllar görev yaptı. Bagram’ın yeniden ABD gündemine girmesi, ittifakın Afganistan’da yeniden rol üstlenme ihtimalini artırabilir.
Orta Asya ve Enerji Koridorları: Afganistan’ın Orta Asya’ya açılan kapı olması, Türkiye’nin bölgeyle ticari ve enerji bağlarını etkileyebilir. ABD-Çin rekabeti, Türkiye’nin Orta Asya politikalarını yeniden şekillendirmeye zorlayabilir.
Diplomatik Denge: Ankara, bir yandan ABD ile stratejik iş birliğini sürdürmek, diğer yandan Çin’le ekonomik ilişkilerini korumak durumunda. Bu nedenle Bagram Üssü meselesi, Türkiye açısından hassas bir diplomatik denge gerektiriyor.
Uzmanlara göre, Bagram’ın yeniden uluslararası gündeme taşınması Türkiye’nin NATO’daki pozisyonu, Orta Asya açılımı ve Çin’le ilişkileri üzerinde dolaylı etkiler yaratacak kritik bir gelişme olabilir.
