Orta Doğu’da dengeleri değiştirebilecek yeni bir gelişme yaşanıyor. İsrail yönetiminin, Suriye ile Golan Tepeleri çevresindeki güvenlik dengesini yeniden kurmak amacıyla, Şam’a kapsamlı bir güvenlik anlaşması önerdiği iddia edildi. ABD merkezli Axios’un diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, İsrail’in teklifinde tampon bölgenin genişletilmesi, uçuşa yasak bölge oluşturulması ve ağır silahların sınırlandırılması gibi dikkat çeken maddeler yer alıyor.
Suriye henüz yanıt vermedi, gözler Londra’daki kritik görüşmede
İddialara göre teklif, birkaç hafta önce Suriye tarafına iletildi ancak Şam yönetimi şu ana dek resmi bir yanıt vermedi. Bugün ise gözler İngiltere’nin başkenti Londra’ya çevrildi. Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer arasında gerçekleşmesi beklenen toplantıda teklifin detaylarının ele alınacağı belirtiliyor.
Toplantıya ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın da katılacağı bildirildi. Bu durum, sürecin sadece iki ülke arasında değil, aynı zamanda uluslararası aktörlerin de dâhil olduğu daha büyük bir diplomatik plana işaret ediyor.
Tampon bölge 2 kilometre genişleyecek, üç aşamalı sınırlama planı
Söz konusu güvenlik planına göre, İsrail’in Suriye tarafına doğru 2 kilometre daha genişletmeyi önerdiği tampon bölge, “A, B ve C” olmak üzere üç kategoriye ayrılacak. Her kategori için farklı askeri sınırlamalar öngörülüyor. Ağır silahların tampon bölgeye girmesi tamamen yasaklanırken, Suriye polis güçleri ve iç güvenlik birimlerinin sınırlı şekilde bölgede görev yapmasına izin verilmesi planlanıyor.
Bu yapılandırma, İsrail’in Golan çevresinde kendini potansiyel İran etkisinden arındırılmış bir tampon çemberle çevreleme çabasının parçası olarak görülüyor.
Uçuşa yasak bölge talebi: Şam’dan Golan’a hava kilidi
İsrail’in teklifindeki en dikkat çekici maddelerden biri ise uçuşa yasak bölge oluşturulması. Buna göre, Şam’ın güneybatısından başlayarak Golan Tepeleri’ne kadar uzanan hat boyunca Suriye hava unsurlarının geçişi tamamen yasaklanacak. Bu da bölgedeki hava trafiğinin kontrolünü İsrail’in elinde tutacağı bir sistemin kurulması anlamına geliyor.
Bu durumun hem askeri hareketliliği sınırlayacağı hem de İran destekli unsurların hava yoluyla bölgeye erişimini zorlaştıracağı düşünülüyor.
İsrail’den kademeli çekilme vaadi: Hermon Dağı hariç
Önerinin karşılığında İsrail’in bazı işgal altındaki Suriye topraklarından çekilme vaadinde bulunduğu öne sürülüyor. Ancak bu çekilme stratejik öneme sahip Hermon Dağı (Cebel eş-Şeyh) hariç tutuluyor. İsrail’in kontrolü sürdürmek istediği bu nokta, bölgenin en yüksek stratejik gözlem noktalarından biri olarak biliniyor.
Görüşmelere yakın kaynaklara göre, bu teklifin asıl amacının İran’la bağlantılı askeri lojistik hatları kesmek ve İran’ın Suriye üzerinden kurmak istediği hava koridorunu engellemek olduğu yorumları yapılıyor.
