ABD'de federal hükümet, Kongre’nin yeni mali yıl için geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle resmen kapandı. 1 Ekim 2025 itibarıyla başlayan yeni mali yıl öncesi, Kongre’de uzlaşma sağlanamaması sebebiyle 2019’dan bu yana ilk kez böyle bir kriz yaşandı. Bu gelişmeyle birlikte yaklaşık 750 bin kamu çalışanı ücretsiz izne çıkma riskiyle karşı karşıya.
Cumhuriyetçiler ve Demokratlar uzlaşamadı
Senato’da hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin sunduğu geçici bütçe tasarılarının reddedilmesi, hükümetin kapanmasının önünü açtı. Demokratlar, sağlık hizmetleri sübvansiyonlarının devam etmesini ve Medicaid kesintilerinin geri alınmasını talep ederken; Cumhuriyetçiler, mevcut harcama düzeylerinde değişiklik yapılmasına sıcak bakmadı. Her iki taraf da kendi tasarısında diretince, uzlaşı sağlanamadı.
ABD Başkanı Donald Trump, kapanmadan saatler önce yaptığı açıklamada, "Hükümet kapanabilir ve çok sayıda çalışanı işten çıkarmak zorunda kalabiliriz" ifadelerini kullanmıştı. Bu sözler, kapanma olasılığının güçlü bir sinyali olmuştu.
Federal hizmetlerde duraklama, çalışanlar maaşsız kalacak
Amerikan yasalarına göre, Kongre 1 Ekim’e kadar bütçeyi geçiremezse, hükümet geçici bütçeyle faaliyet göstermeye devam ediyor. Ancak bu geçici bütçeler de kabul edilmediğinde, harcama yetkisi askıya alınarak temel hizmetler dışındaki faaliyetler durduruluyor.
Bu kapsamda, "temel" olmayan görevlerde çalışanlar ücretsiz izne çıkarılırken, ordu, istihbarat, kamu hastaneleri, havaalanları, hapishaneler gibi kurumlarda görev yapan personel çalışmaya devam edecek. Ancak bu çalışanlar da maaşlarını ancak bütçe yeniden onaylandığında alabilecek.
En son 2019’da kapanmıştı: 35 gün sürmüştü
ABD hükümeti en son 2018 Aralık – 2019 Ocak arasında, Başkan Trump’ın Meksika sınırına duvar için bütçe talebi nedeniyle kapanmıştı. Demokratlarla yaşanan gerilim, hükümetin 35 gün boyunca kapalı kalmasına neden olmuştu. Bu, ABD tarihindeki en uzun hükümet kapanması olarak kayıtlara geçmişti.
1981’den bu yana ABD’de toplamda 14 kez hükümet kapanması yaşandı, bunların 4’ü uzun süreli ve etkili oldu.
Altın fırladı, dolar geriledi
Kapanma haberi yalnızca kamu çalışanlarını değil, küresel piyasaları da etkiledi. Bütçe krizinin büyümesiyle birlikte yatırımcılar, güvenli liman olarak altına yöneldi.
Ons altın: %0,4 artışla 3.872,87 dolar
Vadeli ons altın: %0,7 yükselerek 3.901,40 dolar
Gram altın: 5.161 TL ile tarihi rekorunu kırdı
Dolar endeksi: Haftanın en düşük seviyelerinde işlem gördü
Ekonomistler, kapanmanın devam etmesi durumunda ekonomik güvenin daha da zedelenebileceğini ve bu sürecin piyasalar üzerindeki etkisinin derinleşebileceğini belirtiyor.