Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde gerçekleştirilen ve Türkiye, Rusya, Ukrayna ile ABD'nin katıldığı dörtlü barış görüşmeleri tamamlandı.
Görüşmelere dair ilk bilgiler uluslararası ajanslar aracılığıyla basınla paylaşılırken, Ukrayna tarafından yapılan açıklamada, gün içinde yeni bir görüşme ihtimalinin bulunduğu ancak şu aşamada resmi bir planlama yapılmadığı belirtildi.
AFP’ye konuşan üst düzey bir Ukraynalı yetkili, "Eğer Moskova'dan başka talimatlar alırlarsa (Rus tarafı) o zaman bugün bir şeylerin olması muhtemel. Şu ana kadar herhangi bir görüşme planlanmadı" ifadelerine yer verdi.
Tarafların, sürece dair temaslarını sürdürüp sürdürmeyeceği önümüzdeki saatlerde netlik kazanacak.
TARAFLARDAN ESİR TAKASI KARARI
İstanbul’daki kritik görüşmelerde somut bir adım atıldı. Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, tarafların 1000 savaş esirinin karşılıklı olarak takas edilmesi konusunda mutabakata vardığını açıkladı. Bu takas hayata geçirilirse, savaşın başlangıcından bu yana gerçekleştirilen en büyük esir değişimi olacak.
Umerov, görüşmelerde yalnızca esir takasının değil, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki doğrudan temas ihtimalinin de ele alındığını belirtti. Ayrıca ateşkes seçeneğinin de masada olduğu kaydedildi.
Görüşmenin ardından konuşan Rus heyetinin başkanı Medinskiy, Ukrayna heyetinin açıklamasını şu sözlerle doğruladı:
Önümüzdeki günlerde 1000 kişiye 1000 kişilik büyük bir esir takası yapılacak (...) Müzakerelerde elde ettiğimiz sonuçlardan genel olarak memnunuz ve temasları sürdürmeye hazırız (...) Rusya ve Ukrayna, olası ateşkese yönelik bakışlarını ayrıntılı olarak sunacak, ardından müzakereler devam edecek.
''UKRAYNA BARIŞ İÇİN ÇALIŞMAYA HAZIR''
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, sosyal medya platformu X’ten yaptığı paylaşımında, “Rusya, ciddiyetini kanıtlaması gereken bir dönemeçle karşı karşıya. Somut kararlar gerekiyor. Her şeyden önce, koşulsuz, tam ve kalıcı en az 30 günlük bir ateşkes kararı alınmalı. Ukrayna barış için çalışmaya hazır. Rusya da buna hazır olduğunu göstermeli” ifadelerini kullandı.
Öte yandan, Reuters haber ajansına açıklamalarda bulunan Ukraynalı bir diplomatik kaynak, Rusya'nın Dolmabahçe'de yapılan görüşmelerdeki taleplerinin gerçekçi olmadığını ve daha önce ele alınanların da ötesine geçtiğini söyledi.
Kaynağın iddiasına göre, Rusya, görüşmeler sırasında ateşkese ön koşul olarak, “Ukrayna'nın henüz Rusya tarafından işgal edilmemiş bazı topraklarından da çekilmesini” talep etti.
ÖNCELİK KOŞULSUZ ATEŞKES
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Arnavutluk'ta gerçekleştirilen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi'nde önemli mesajlar verdi. Zirvede yaptığı konuşmada, Ukrayna'nın önceliğinin koşulsuz ateşkes olduğunu vurgulayan Zelenski, Rusya heyetinin ateşkesi kabul etmemesi halinde bunun Putin'in savaşı bitirmek istemediğini net bir şekilde ortaya koyacağını söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak da İstanbul'da yürütülen barış müzakerelerine dair değerlendirmelerde bulundu. Yermak, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, savaşı bitirmeye yönelik yapılan temasların sürdüğünü aktardı.
Yermak şu ifadeleri kullandı:
Ukrayna barışa ve kalıcı, koşulsuz ateşkese hazırdır. Biz en üst düzeyde görüşme ve müzakerelere de hazırız. Ukrayna heyeti bugün koşulsuz ateşkesi sağlamak için İstanbul'da. Bu bizim önceliğimiz. Bir diğer önemli konu ise Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve nedense Türkiye'ye gelemeyen (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'in doğrudan görüşmesidir.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Dolmabahçe'de yapılan Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantısının açılışında konuştu.
Bakan Fidan, açılış konuşmasında, "Barış yolunda ilerlemek için bu fırsatı değerlendirmek zorundayız" ifadelerini kullandı.
Fidan, "Rusya ve Ukrayna'nın doğrudan görüşmelere hazır olmaları, bu kritik aşamayı, bugünkü aşamayı mümkün kılmıştır. Takdir edersiniz ki gelinen aşamada iki yol bulunmaktadır. Yollardan biri bizi barışı götürecek bir süreci başlatacak, diğeri ise daha fazla yıkıma ve can kaybına yol açacaktır. Taraflar, bu yollardan hangisini seçeceklerine kendileri, kendi iradeleriyle karar vereceklerdir" diye konuştu.
Savaşın sona erdirilmesi için Türkiye'nin gösterdiği çabaları da hatırlatan Fidan, "Her iki tarafın temsilcilerini Türkiye'de misafir ediyor olmamız savaşın sona erdirilmesine yönelik güçlü irademizi gözler önüne sermektedir" dedi.
RUSYA, UKRAYNA İLE DOĞRUDAN GÖRÜŞME TALEP ETTİ
Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Rus heyeti İstanbul’daki üçlü toplantı öncesinde ABD’li temsilcilerle bir araya gelmek üzere Türkiye’ye geldi. Heyete başkanlık eden Vladimir Medinski’nin temasları, barış süreci çerçevesinde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Ancak Ukraynalı bir diplomatik yetkili, Moskova’nın Ukrayna ile görüşmelerin ABD ve Türkiye temsilcileri olmaksızın yürütülmesini talep ettiğini aktardı. Kaynak, bu talebin Rusya’nın süreci kendi şartları doğrultusunda yönlendirme niyeti taşıdığını ve barış çabalarını zora sokabileceğini savundu.
TÜRKİYE-ABD-UKRAYNA GÖRÜŞMESİ
Türkiye, ABD ve Ukrayna heyetleri sabah saatlerinde İstanbul'da bir araya geldi. Dolmabahçe'de Bakan Fidan'ın başkanlığında gerçekleşen üçlü toplantının 1,5 saat sürdüğü kaydedildi. Toplantıda, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın da yer aldı.
Görüşmeye ABD'yi temsilen Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Büyükelçi Tom Barrack, ABD Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg; Ukrayna'yı temsilen ise Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andrey Yermak, Savunma Bakanı Rustem Umerov ve Dışişleri Bakanı Andrey Sibiha katıldı.
Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, görüşme öncesi basına yaptığı açıklamada, barışın, Rusya'nın 30 günlük ateşkesi kabul etmesi, kaçırılan çocukların geri dönmeleri ve tüm savaş esirlerinin takasının sağlanmasıyla mümkün olabileceğini kaydetti.
Umerov, yaptığı Facebook paylaşımında Ukrayna heyetinin "Sürdürülebilir adil barışı sağlayacak gerçek yollar bulmak için geldiğini" söyledi.
Ukraynalı bir yetkili ise Rusya'nın İstanbul görüşmelerini 2022 müzakerelerine uydurma denemelerinin başarısız olacağını belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, görüşme öncesi basına yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin arasındaki olası görüşmenin Ukrayna krizinin çözümü için tek şans olduğunu söyledi.
Rubio, demecinde, "Henüz bir tarih ve saat ile ilgili bir bilgim yok ama bu gerçekten tek şans. Sanırım pek çok ülke özel olarak bu değerlendirmeye katılır" ifadelerine yer verdi.
NATO GENEL SEKRETERİ'NDEN AÇIKLAMA
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, bugün İstanbul'da gerçekleştirilen görüşmelere ilişkin yorumunda "Ukraynalıların masaya gelmesi çok iyi. Tüm baskı Putin'in üzerinde" ifadelerini kullandı.
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Ukrayna heyeti olarak İstanbul'da ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, İngiltere Ulusal Güvenlik Danışmanı Jonathan Powell, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un'un Diplomatik Danışmanı Büyükelçi Emmanuel Bonne ve Almanya Dışişleri Bakanlığı Siyasi Direktörü Günter Sautter ile bir araya geldiklerini aktardı.
Öte yandan Rusya, 'tarafsız ve bağlantısız bir Ukrayna' vurgusuyla ilhak ettiği bölgelerin tanınmasını şart koşarken, Ukrayna bu bölgelerin tamamının geri alınmasını ve NATO düzeyinde güvenlik garantileri sağlanmasını talep ediyor.