ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'daki savaşa son vermek için sürdürdüğünü söylediği çabaların parçası olarak, önümüzdeki Cuma günü Rusya lideri Vladimir Putin ile bir görüşme yapmayı planladığını duyurdu. Bu karar, Rusya'ya Ukrayna'da ateşkesi kabul etmesi ya da daha kapsamlı yaptırımlarla karşı karşıya kalması için tanıdığı sürenin dolduğu gün açıklanırken Rusya ve Ukrayna arasında Trump'ın girişimiyle bu yaz yapılan üç tur görüşme henüz iki tarafı barışa yaklaştırmadı. 15 Ağustos'ta planlanan görüşme ise yeni tartışmaları beraberinde getirecek gibi duruyor.
Toplantı Alaska'da Olacak
Toplantı için Roma, Macaristan ve hatta Birleşik Arap Emirlikleri gibi yerlerin adı geçse de nihai karar ABD Başkanı'na çok daha "yakın" bir nokta için verildi.
Cuma akşamı Trump sosyal medya platformu Truth Social'da Putin ile "merakla beklenen görüşmesinin" 15 Ağustos'ta "büyük Alaska eyaletinde" gerçekleşeceğini duyurdu.
"Diğer ayrıntılar ileride açıklanacak" dedi.
Trump toplantı yerinin "bir dizi nedenden ötürü çok popüler bir yer" olacağını söylemişti.
Alaska'daki toplantılarının tam yeri ise henüz açıklanmadı.
Görüşme Neden Alaska'da Yapılıyor?
Bunun birkaç nedeni üzerinde duruluyor.
Alaska ABD toprağı ve bu da güvenlik endişelerini önemli ölçüde hafifletiyor deniliyor.
Aynı zamanda Trump'ı, ABD'nin 150 yıldan fazla süre önce Rusya'dan satın aldığı topraklarda Rus mevkidaşına ev sahipliği yapan kişi olarak konumlandırıyor.
Putin'in yardımcısı Yuri Uşakov, bu konumun "oldukça mantıklı" olduğunu belirtirken iki ülkenin Bering Boğazı'nın ayırdığı komşu ülkeler olduğunu yineledi.
Uşakov "Rusya ve ABD yakın komşulardır, birbirlerine sınır komşusudurlar. Heyetimizin sadece Bering Boğazı üzerinden uçması ve iki ülke liderlerinin böylesine önemli ve beklenen bir zirvesinin Alaska'da yapılması oldukça mantıklı görünüyor." dedi.
Alaska en son Mart 2021'de dönemin ABD Başkanı Joe Biden'ın yeni diplomatik ve ulusal güvenlik ekibi Çinli mevkidaşlarıyla Anchorage'da bir araya geldiğinde ABD'nin diplomatik etkinliklerinin merkezinde yer almıştı.
Görüşme, Çinlilerin Amerikalıları "küçümseme ve ikiyüzlülükle" suçlamasıyla sertleşmişti.
Gözlemciler Alaska'nın seçilmesinin başka nedenlerle de önemli olduğunu söylüyor.
ABD, Putin hakkında tutuklama emri çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICC) imzacısı değil ve bu mahkemenin yargı yetkisini tanımıyor. Dolayısıyla Putin için bir yasal sorun ortaya çıkarmıyor.
Ukrayna Katılıyor mu?
BBC'de yer alan habere göre her ne kadar ABD medyasında yer alan haberlerde bu toplantıyı -başarılı olması halinde- Trump, Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky'nin katılacağı bir başka toplantının izleyebileceği belirtilse de, bu şimdilik pek yakın görünmüyor.
Şu ana kadar zirveye Putin ve Trump dışında kimlerin katılacağı henüz belli değil.
Zelenskiy aylardır ABD'nin Moskova'ya karşı daha sert bir yaklaşım sergileyeceğini umuyor ve Avrupa'ya da bu müzakerelerde yer vermesi çağrısında bulunuyor.
Zelenskiy, "Savaş Avrupa'da, Ukrayna Avrupa'nın ayrılmaz bir parçası ve halihazırda Avrupa Birliği'ne katılma müzakereleri yürütüyoruz" dedi "Dolayısıyla Avrupa, kendisiyle ilgili süreçlerin bir parçası olmalıdır." diye konuştu.
Hem Trump hem de Zelenskiy bu hafta birbirleriyle ve Avrupalı mevkidaşlarıyla temas halindeydi.
Özel temsilcisinin Rusya'da Putin ile görüşmesinin ardından Trump Avrupalı liderlerle görüşerek olası bir barış anlaşmasını müzakere etmek üzere Putin ile bir araya gelme planları hakkında bilgi verdi.
Zelenskiy Salı günü Trump ile "verimli bir görüşme" yaptığını ve ona Rusya'nın "saldırılarının şiddetini" arttırdığını söylediğini belirtti.
Ukrayna Cumhurbaşkanı da daha önce, Ukrayna'nın katkısı olmadan Kremlin ile varılacak herhangi bir anlaşmayı kabul edemeyeceğini söylemişti.
Ukrayna, yaklaşan toplantıya ilişkin haberlere henüz kamuoyu önünde yanıt vermedi.
Ukrayna'nın Müttefikleri Ne Diyor?
Avrupalı müttefikler Rusya ile yapılacak herhangi bir barış görüşmesinin Kiev'i de kapsaması gerektiği konusunda ısrarcı.
İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Polonya, Finlandiya ve Avrupa Komisyonu liderleri tarafından yayımlanan ortak açıklamada, "uluslararası sınırların zorla değiştirilmemesi gerektiği" kaydedildi ve "Ukrayna kendi kaderini belirleme özgürlüğüne sahiptir" dendi.
Bir Beyaz Saray yetkilisi, Trump'ın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin de katılacağı üçlü bir toplantı düzenlemeye istekli olduğunu, ancak şimdilik Rus liderin başlangıçta talep ettiği gibi bir Trump-Putin zirvesi olarak kaldığını belirtti.
Zelenskiy, Kiev'in katılmadığı her türlü anlaşmanın "ölü doğan kararlar" anlamına geleceğini söyledi.
Trump daha önce gazetecilere "Rusya ile başlamayı" planladığını söyleyerek işe sadece Putin ile görüşerek başlayabileceğini belirtmişti.
Ancak ABD Başkanı hem Putin hem de Zelenskiy ile üçlü bir toplantı düzenleme konusunda "bir şansı olduğuna" inandığını da söyledi.
Putin'in bunu kabul edip etmeyeceği belli değil. Doğrudan görüşmeler yapmak için birçok fırsatı reddetti ve iki lider Putin'in üç yıldan uzun bir süre önce Ukrayna'da geniş çaplı bir işgal başlatmasından bu yana yüz yüze görüşmedi.