İsrail ordusunun Gazze’deki saldırıları sürerken, Tel Aviv yönetiminin diplomasi trafiği de hız kesmiyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu kapsamda ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’yu Tel Aviv’de ağırladı. İkili temaslar çerçevesinde Mescid-i Aksa yakınlarında yürütülen arkeolojik kazı alanında düzenlenen törene katılan Netanyahu, yaptığı açıklamayla Türkiye’de geniş yankı uyandırdı.
Netanyahu, törende yaptığı konuşmada, 1998 yılında dönemin Türkiye Başbakanı Mesut Yılmaz ile arasında geçen tarihi bir anekdotu kamuoyuyla paylaştı. Verdiği detaylar, yalnızca diplomatik geçmişe değil, aynı zamanda Osmanlı mirasına yönelik sahiplenme tartışmalarına da yeni bir boyut kazandırdı.
Netanyahu: “Silvan Yazıtı’nı istedik, karşılığında binlerce Osmanlı eseri teklif ettik”
Netanyahu’nun açıklamalarına göre, 1998 yılında Türkiye’ye gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen 2.700 yıllık Silvan (Siloam) Yazıtı’nın iadesini istedi. İsrail Başbakanı, Mesut Yılmaz’a, “Müzelerimizde binlerce Osmanlı eseri var, istediğiniz herhangi biriyle değişelim” teklifinde bulunduğunu ifade etti.
Ancak bu talep Türkiye tarafından reddedildi. Netanyahu, Yılmaz’ın kendisine şu yanıtı verdiğini aktardı:
“İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğindeki seçmen kitlesi bu duruma çok sert tepki gösterir.”
Bu açıklama, hem Erdoğan’ın siyasi yükselişine dair tarihi bir ayrıntıyı gün yüzüne çıkarırken, hem de Türkiye’nin kültürel mirasına yaklaşımındaki kararlılığın altını çizdi.
Siloam Yazıtı nedir, neden bu kadar önemli?
Siloam Yazıtı, Kudüs'te Yahuda Krallığı döneminde inşa edilen ve kentin su ihtiyacını karşılamak üzere kazılan tarihi bir su tünelinin tamamlanmasını anlatan, İbrani alfabesiyle yazılmış 6 satırlık bir metindir. M.Ö. 8. yüzyıla, Kral Hezekiel dönemine tarihlenen yazıtta, kuzey ve güneyden kazılan tünellerin başarıyla birleşmesi anlatılır.
Yazıt, 1880 yılında Kudüs’te bulunmuş ve o dönemde bölge Osmanlı toprağı olduğu için, dönemin yetkilileri tarafından İstanbul’a getirilmiştir. Bugün İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir ve dünyanın en eski İbranice yazıtlarından biri olarak kabul edilir.
İsrail'in talepleri yıllardır sürüyor, Türkiye kararlı bir duruş sergiliyor
Netanyahu’nun açıklamaları, İsrail’in Silvan Yazıtı üzerindeki ısrarının yalnızca geçmişte kalmadığını bir kez daha gözler önüne serdi. İsrail yönetimi, yazıtı defalarca resmi yollarla talep etti. 2022 yılında İsrail basınında çıkan bazı haberlerde Türkiye’nin yazıtı vermeye hazırlandığı ileri sürülse de, Türk diplomatik kaynaklar bu iddiaları kesin bir dille yalanlamıştı.
Ankara’dan yapılan açıklamalarda, yazıtın bulunduğu tarihte Kudüs’ün Osmanlı toprağı olduğu, bugün ise Filistin devletine ait kabul edildiği belirtilerek, kültürel mirasın korunmasının bir sorumluluk olduğu vurgulanmıştı.
